Τι είναι οι σπίλοι και πώς δημιουργούνται;
Στο πρόσωπο ή στο σώμα ενός ανθρώπου μπορεί να υπάρχουν πολλοί σπίλοι, οι οποίοι είναι γνωστοί στην καθομιλούμενη και ως ελιές, και δεν αποτελούν απαραίτητα κάποιο πιθανό πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, ορισμένες από αυτές ενδέχεται να απαιτούν αφαίρεση, είτε για προληπτικούς λόγους, είτε για αισθητικούς λόγους, είτε επειδή βρίσκονται σε σημεία που τραυματίζονται εύκολα. Οι σπίλοι ουσιαστικά είναι ένας καλοήθης πολλαπλασιασμός κυττάρων του δέρματος και ποικίλουν σε χαρακτηριστικά, όπως στο χρώμα, στο σχήμα και στο μέγεθος. Μπορεί να είναι συγγενείς (από τη γέννηση) ή επίκτητοι, επηρεαζόμενοι από γενετικούς και κληρονομικούς παράγοντες. Η ηλιακή ακτινοβολία επηρεάζει την εμφάνισή τους, γι’ αυτό και είναι περισσότεροι σε μέρη του σώματος που εκτίθενται πιο συχνά στον ήλιο.
Ποιες επιλογές θεραπείας υπάρχουν για την αφαίρεση των σπίλων;
Η διαδικασία αφαίρεσης των καλοηθών σπίλων είναι γρήγορη και απλή, επιλέγοντας την κατάλληλη μέθοδο ανάλογα με το είδος του σπίλου:
- Αφαίρεση με Εκτομή-«Ξύρισμα» (Shave Excision): Αποτελεί μια γρήγορη και απλή μέθοδο για σπίλους που προεξέχουν. Ο ιατρός χρησιμοποιεί τοπική αναισθησία και αφαιρεί το προεξέχον τμήμα, ακολουθούμενη από Laser CO2 ή διαθερμία για πλήρη αφαίρεση και αιμόσταση. Ο αφαιρούμενος σπίλος στέλνεται για βιοψία, εφόσον κριθεί απαραίτητο.
- Χειρουργική Αφαίρεση: Συνιστάται όταν είναι επίπεδοι οι σπίλοι ή υπάρχει υποψία για κακοήθεια. Γίνεται προληπτική χειρουργική εκτομή, συμπεριλαμβανομένων και των γύρω περιοχών, από έμπειρο πλαστικό χειρουργό. Μετά την αφαίρεση, απαιτούνται 1 ή περισσότερα ράμματα. Κάθε σπίλος που υποβάλλεται σε χειρουργική αφαίρεση στέλνεται για βιοψία για διερεύνηση της μορφολογίας του.
Κάθε πότε πρέπει να ελέγχονται οι σπίλοι και ποια είναι η διαδικασία;
Η εξέταση των σπίλων τουλάχιστον 1 φορά το χρόνο αποτελεί απαραίτητο βήμα για την πρόληψη ενδεχόμενης κακοήθειας του δέρματος. Κάθε αλλαγή σε έναν σπίλο ή κάθε νέος σπίλος στο πρόσωπο ή στο σώμα πρέπει να αξιολογείται (κλινική εικόνα, λήψη ιατρικού ιστορικού, δερματοσκόπηση) από έμπειρο πλαστικό χειρουργό, ώστε να γίνει διάγνωση και αντιμετώπισή τους. Ανεξάρτητα από τα κλινικά χαρακτηριστικά, συνήθως πραγματοποιείται βιοψία, προκειμένου να αποκλειστεί κάποια πιθανή κακοήθεια.
Ποια άτομα πρέπει να κάνουν συστηματικό έλεγχο των σπίλων;
Τα άτομα που πρέπει να υποβάλλονται σε τακτικούς ελέγχους των σπίλων είναι άτομα που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο, τα οποία είναι τα εξής:
- Άτομα που έχουν πάνω από 50 σπίλους.
- Άτομα που έχουν ανοιχτό φωτότυπο επιδερμίδας (φωτότυπος Ι & ΙΙ).
- Άτομα με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή καρκίνου του δέρματος.
- Άτομα που παρουσιάζουν γιγαντιαίο συγγενή μελανοκυτταρικό σπίλο.
- Άτομα που έχουν ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων, ειδικά σε παιδική ή εφηβική ηλικία.
- Άτομα με σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων, τα οποία έχουν υψηλότερο κίνδυνο εξάπλωσης (6% ή 15% με οικογενειακό ιστορικό).
Πώς μπορώ να ξεχωρίσω τους βασικούς τύπους των σπίλων;
Οι 2 βασικοί τύποι των σπίλων είναι οι εξής:
- Συγγενής Μελανοκυτταρικός Σπίλος: Εμφανίζεται κατά τη γέννηση (περίπου στο 1% των νεογνών). Ποικίλει σε μέγεθος (μικρή έως γιγαντιαία διάμετρο) και μπορεί να φέρει τρίχες. Ο κίνδυνος για κακοήθεια είναι συνήθως μικρός, εκτός από τους γιγαντιαίους συγγενείς.
- Επίκτητος Μελανοκυτταρικός Σπίλος: Πρόκειται για τις κοινές ελιές, μικρές μελαγχρωματικές βλατίδες ή κηλίδες με σαφή όρια. Σπανίως εξελίσσονται σε κακοήθη μορφή.
Ποια είναι τα υπόλοιπα είδη σπίλων που υπάρχουν;
Τα υπόλοιπα είδη σπίλων που υπάρχουν είναι τα εξής:
- Αγγειακός ή Ηβώδης Σπίλος.
- Επιδερμιδικός Σπίλος.
- Κυανός Σπίλος.
- Σμηγματογόνος Σπίλος.
- Σπιλοκυτταρικός Σπίλος.
- Φαγεσωρικός Σπίλος.
- Σπίλος του Becker.
- Σπίλος του Spitz.
- Σπίλος του Ota.
- Σπίλος του Ito.
ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Τι πρέπει να κάνω αν εμφανιστεί ένας νέος σπίλος ή ένας υπάρχων αλλάξει;
Είναι σημαντικό να ζητήσετε άμεσα την ιατρική γνώμη ενός έμπειρου πλαστικού χειρουργού αν παρατηρήσετε νέο σπίλο με ανομοιόμορφο σχήμα ή αλλαγές (μέγεθος, σχήμα, χρώμα), εξέλκωση (πληγή) ή αιμορραγία σε ήδη υπάρχοντα σπίλο.
Ποιοι είναι οι πιο συχνοί σπίλοι στο πρόσωπο;
Οι σπίλοι στο πρόσωπο είναι συχνoί λόγω της έκθεσης στον ήλιο. Μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητοι (συνδεσμικοί, μικτοί, χοριακοί) ή και άλλα είδη (π.χ. αγγειακοί, σπίλοι του Spitz). Η διάγνωση γίνεται με δερματοσκόπηση.
Υπάρχει κίνδυνος οι σπίλοι στα γεννητικά όργανα να είναι κακοήθεια;
Οι σπίλοι στα γεννητικά όργανα είναι σπάνιοι, αλλά προκαλούν ανησυχία. Υπάρχει πιθανότητα να υποκρύπτουν σοβαρά νοσήματα ή κακοήθεια. Η βιοψία και η χειρουργική αφαίρεση είναι απαραίτητες για αξιόπιστη διάγνωση και θεραπεία.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στους «γνήσιους» σπίλους και άλλες βλάβες;
Ορισμένες βλάβες του δέρματος, όπως το Ομαλό Αιμαγγείωμα (ερυθρού χρώματος αγγειακή βλάβη) και η Μογγολοειδής Κηλίδα (γκριζωπή βλάβη), δεν αποτελούν γνήσια είδη σπίλων. Είναι, ωστόσο, σημαντικό να εξετάζονται από ιατρό για σωστή διάγνωση.
Τι είναι οι δυσπλαστικοί σπίλοι;
Οι δυσπλαστικοί σπίλοι είναι άτυποι σπίλοι που χαρακτηρίζονται από ανομοιόμορφο σχήμα και χρώμα. Τα άτομα με σύνδρομο δυσπλαστικών σπίλων έχουν αυξημένο κίνδυνο μελανώματος και πρέπει να παρακολουθούνται τακτικά από πλαστικό χειρουργό.
